Ponad miesiąc oczekiwała na odpowiedź ze strony rządu interpelacja nr 27967 posła Jana Szopińskiego w sprawie zwiększenia dotacji inwestycyjnych dla Bydgoszczy i Inowrocławia w ramach Programu Inwestycji Strategicznych. Odpowiedź nadeszła 24 grudnia 2021 r. od podsekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Jarosława Wenderlicha.
Interpelacja posła dotyczyła właśnie zwiększenia dotacji na sztandarowe zadania inwestycji strategicznych PiS, bo dwa znaczące w regionie miasta otrzymały wsparcie odpowiednio – Bydgoszcz ok. 100 zł na mieszkańca, a Inowrocław – poniżej 70 zł. W Bydgoszczy odrzucono projekt zakupu nowoczesnych tramwajów ograniczających w mieście emisję spalin, a w uzdrowiskowym Inowrocławiu – budowę ekologicznego źródła ogrzewania w miejskiej ciepłowni.
Trudno – odpowiada podsekretarz stanu, w Warszawie dotacja wyniosła 83,05 zł na mieszkańca, więc Bydgoszcz i tak została lepiej potraktowana niż stolica. Gdyby zapytać kto rządzi w samorządach tych miast, pojawiłoby się pewnie dodatkowe wspólne kryterium…
Podsekretarz stanu zapewnia, że projekty mogą startować w kolejnym naborze wniosków, ogłoszonym jeszcze w… kończącym się dziś, 2021 r.
Dla zainteresowanych pełne teksty interpelacji posła J. Szopińskiego i odpowiedzi podsekretarza stanu w KPRM Jarosława Wenderlicha:
„Szanowny Panie Premierze,
duże kontrowersje w Bydgoszczy i Inowrocławiu, wzbudziła informacja o nieuwzględnieniu przez Rząd w ramach Programu Inwestycji Strategicznych (PIS), prawidłowo złożonych wniosków na inwestycje o charakterze strategicznym dla mieszkańców tych miast.
Program Inwestycji Strategicznych finansowany będzie w dużej części ze środków odebranych miastom i gminom przez Rząd w ramach polityki centralizacji państwa, dlatego oczywistym jest, że miasta, którym Rząd zabrał środki na własne potrzeby, oczekują ich zwrotu w postaci inwestycji centralnych.
Bydgoszcz jest jedną z dwóch stolic województwa kujawsko-pomorskiego, ósmym co do wielkości w Polsce miastem, dużym i silnym ośrodkiem przemysłowym, akademickim i społecznym, jednym z najlepszych w Polsce centrum lecznictwa i opieki medycznej, a jednocześnie stolicą bydgoskiego obszaru funkcjonalnego.
Tymczasem, w ramach „wielkiego” Programu Inwestycji Strategicznych – sztandarowego programu Prawa i Sprawiedliwości, Rząd kierowany przez Pana Premiera przyznał Bydgoszczy zaledwie po około 100 zł na inwestycje, w przeliczeniu na jednego mieszkańca, czyli ponad sześciokrotnie mniej, niż wynosi średnia w województwie kujawsko-pomorskim i ponad dwudziestokrotnie mniej, niż otrzymały gminy o najwyższych w województwie wskaźnikach dofinansowania.
Projekt zakupu 46. nowoczesnych, klimatyzowanych, wyposażonych m.in. w systemy łączności bezprzewodowej tramwajów, jest jedną z kluczowych potrzeb mieszkańców Bydgoszczy, a jednocześnie ważną inwestycją realizującą politykę klimatyczną Unii Europejskiej, zmierzającą do ograniczenia ruchu samochodowego w mieście i do znacznego zmniejszenia emisji spalin.
Niestety, Rząd odrzucił ten wniosek Bydgoszczy pomimo tego, że spełniał on wszystkie wymogi formalne i mógł być z pewnością negocjowany w przypadku, gdyby Rząd postanowił w czasie trwania postępowania zmienić zasady i ograniczyć górne limity wniosków.
Nadmieniam, że w tej sytuacji poszkodowane są także potencjalnie Pojazdy Szynowe PESA SA – najlepszy w Polsce producent pociągów i tramwajów, ponieważ ze względu na wysoką jakość produkowanych w tej firmie pojazdów, PESA mogłaby liczyć na wielomilionowe zamówienie dla Bydgoszczy.
Jeszcze gorzej wypadają wskaźniki kwotowe w przypadku Inowrocławia, drugiego co do wielkości miasta w bydgoskiej części województwa. To 70-tysięczne miasto uzdrowiskowe otrzymało z PIS zaledwie 5 mln zł, czyli poniżej 70 złotych w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kancelaria Pana Premiera odrzuciła, niestety, tak potrzebne dla mieszkańców Inowrocławia, wybudowanie nowego, ekologicznego źródła ogrzewania w miejskiej ciepłowni oraz remonty dróg lokalnych, pomimo spełnienia przez nie wymogów formalnych i widocznych dla każdego potrzeb.
W związku z powyższym, uprzejmie proszę Pana Premiera o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
1) Czy Rząd dokona ponownej analizy wniosków Bydgoszczy i Inowrocławia, złożonych do Programu Inwestycji Strategicznych i zmieni wcześniejsze negatywne decyzje w związku z tym, że wnioski te złożono zgodnie z wymaganiami, a inwestycje, których one dotyczą mają charakter strategiczny dla mieszkańców tych miast?
2) Czy Rząd planuje ogłoszenie II edycji PIS i nowego naboru wniosków w ramach Programu Inwestycji Strategicznych, a jeżeli tak, to jaka kwota jest zaplanowana łącznie na inwestycje w II turze i jakie jest źródło finansowania tego wydatku? Jakie będą kryteria składanych wniosków? Czy do drugiej edycji PIS samorządy będą mogły składać wnioski odrzucone w pierwszej edycji, czy będą musiały być to być nowe wnioski?
3) Kiedy i w jakim trybie Rząd przekaże pieniądze na inwestycje w ramach PIS na konta samorządów (nie pytam tutaj o przekazywanie plastikowych voucherów czy talonów na inwestycje?
4) Będę zobowiązany Panu Premierowi za wskazanie, w której części budżetu państwa na 2021 r. znajdują się zapisy obejmujące wydatki na realizacje uruchomionego programu ze wskazaniem zaplanowanych wydatków.
Z wyrazami poważania
Jan Szopiński
Poseł na Sejm RP"
***
Odpowiedź podsekreatrza stanu w KPRM Jarosława Wenderlicha:
"(…) odpowiadając, z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów na interpelację numer K9INT27967 Pana Posła Jana Szopińskiego, w sprawie zwiększenia dotacji inwestycyjnych dla Bydgoszczy i Inowrocławia w ramach Programu Inwestycji Strategicznych, proszę przyjąć informacje przekazane przez Departament Instrumentów Rozwojowych w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Szczegółowe zasady i tryb udzielania dofinansowania ze środków Programu Inwestycji Strategicznych (dalej: Program), określone zostały uchwałą nr 84/2021 Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2021 roku w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych (dalej: uchwała).
Wnioski o dofinansowanie z Programu złożone w pierwszej edycji podlegały ocenie Komisji do spraw wsparcia Programu (dalej: Komisja), powołanej przez Prezesa Rady Ministrów, która sporządziła i przekazała Prezesowi Rady Ministrów listę inwestycji rekomendowanych do objęcia wsparciem z Programu, biorąc pod uwagę realizację celu przeciwdziałania COVID-19, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2095), oraz kompleksowość planowanych inwestycji.
Podstawą prawną powołania Komisji do spraw wsparcia Programu jest uchwała nr 84/2021 Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2021 roku w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych.
Zadaniem Komisji jest ocena wniosków o dofinansowanie z Programu oraz sporządzenie i przekazanie Prezesowi Rady Ministrów listy inwestycji rekomendowanych do objęcia wsparciem z Programu (§ 5 ust. 2).
Zgodnie z § 5 uchwały w skład 9-osobowej Komisji wchodzą kolejno: trzech przedstawicieli Prezesa Rady Ministrów, dwóch przedstawicieli ministra właściwego do spraw gospodarki, dwóch przedstawicieli ministra właściwego do spraw finansów publicznych, dwóch przedstawicieli ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego oraz dwóch przedstawicieli BGK (§ 5 ust. 1 pkt 1-5).
Przewodniczącym Komisji jest Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Szefernaker.
Ostateczną listę inwestycji objętych dofinansowaniem z Programu zatwierdził Prezes Rady Ministrów, biorąc pod uwagę wysokość środków przewidzianych dla tego naboru.
Przepisy uchwały nie przewidują ponownego przeanalizowania i przyznania dofinansowania na wnioski, które nie zostały objęte dofinansowaniem w ramach naboru. Przepisy uchwały nie zawierają również zobowiązania wskazującego, że dofinansowaniem
z Programu zostaną objęte wszystkie prawidłowo złożone wnioski w naborze, zatem złożenie wniosku spełniającego wymagania formalne nie jest równoznaczne z objęciem inwestycji dofinansowaniem z Programu.
Należy podkreślić, że z uwagi na ogromne zainteresowanie uzyskaniem dofinansowania z Programu, a także wysokość środków przewidzianych na ten cel, nie było możliwości objęcia dofinansowaniem wszystkich projektów inwestycyjnych złożonych w naborze. W ramach pierwszej edycji Programu wpłynęło ok. 8 tys. wniosków na ogólną wnioskowaną kwotę dofinansowania wynoszącą ponad 93 mld zł, czyli kwotę ponad czterokrotnie przewyższającą kwotę dostępnych środków. Warto zauważyć, że realizacja zadań inwestycyjnych zgłoszonych do dofinansowania w ramach Programu, ze względu na ich charakter, ma istotne bądź wręcz kluczowe znaczenie dla zgłaszających je samorządów, podobnie jak dla miasta Bydgoszczy i Inowrocławia, które uzyskały w pierwszej edycji Programu dofinansowanie w wysokości odpowiednio: 34.965.000,00 zł i 5.000.000,00 zł.
Można dodać, że Warszawa otrzymała na mieszkańca 83,05 zł, co w porównaniu jest znacznie mniejszą kwotą od otrzymanej przez Bydgoszcz.
Ponadto należy wskazać, że Program Inwestycji Strategicznych nie jest jedynym funduszem, z którego miasto Bydgoszcz uzyskało dofinansowanie na realizację inwestycji. W ramach Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych, w latach 2020/2021 miastu przyznano dofinansowanie w łącznej wysokości 91 805 038,00 zł i tym samym Bydgoszcz jest jedną z siedmiu jednostek, spośród 2746 wszystkich jednostek objętych wsparciem, które otrzymały najwyższe wsparcie.
Jednocześnie informuję, że rozstrzygnięty w październiku br. nabór nie zamyka samorządom możliwości uzyskania dofinansowania inwestycji z Programu w przyszłości, gdyż planowane są kolejne jego edycje, z których najbliższa może zostać ogłoszona jeszcze w 2021 roku. Dotychczas nie określono puli dostępnych środków nowej edycji.
W kolejnych edycjach Programu mogą być składane wnioski o dofinansowanie inwestycji, które we wcześniejszych naborach nie zostały objęte dofinansowaniem. Zgodnie z przepisami uchwały, termin, zakres i warunki kolejnych naborów wniosków o dofinansowanie z Programu, w tym limit wartości poszczególnych wniosków określa Bank Gospodarstwa Krajowego w uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów. Szczegółowy tryb i sposób składania wniosków o dofinansowanie, wydawania wstępnych promes i promes, w tym wzory dokumentów, zostanie określony w regulaminie wydanym przez BGK i zatwierdzonym przez Prezesa Rady Ministrów, który wraz z ogłoszeniem o naborze wniosków zostanie opublikowany na stronie internetowej BGK (www.bgk.pl) oraz na stronie internetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (www.gov.pl/premier) przed rozpoczęciem naboru wniosków o dofinansowanie z Programu.
Program Inwestycji Strategicznych realizowany jest ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, o którym mowa w art. 65 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 568, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 65 ust. 4 tej ustawy środki z Funduszu przeciwdziałania COVID-19 pochodzą z:
- wpłat środków pieniężnych jednostek sektora finansów publicznych, o których
mowa w art. 9 pkt 5-8 i 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869, z późn. zm.), z wyłączeniem samorządowych osób prawnych, z wyjątkiem środków pochodzących z dotacji
z budżetu i środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;
- środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, które za zgodą Komisji Europejskiej mogą zostać przeznaczone na wsparcie realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19;
- wpłat z budżetu państwa, w tym budżetu środków europejskich;
- wpływów ze skarbowych papierów wartościowych, o których mowa w art. 66;
- środków z wyemitowanych obligacji, o których mowa w art. 67 ust. 3;
- innych przychodów.
Dofinansowanie z Programu wypłacane jest na podstawie promes, po zakończeniu realizacji zadania inwestycyjnego lub jego wydzielonego etapu. Promesa jest to dokument potwierdzający objęcie inwestycji dofinansowaniem z Programu oraz zawierający zobowiązanie do przekazania jednostce samorządu terytorialnego/związkowi tychże jednostek (dalej: JST/związek JST) środków pieniężnych do kwoty nie wyższej niż wskazana w promesie zgodnie z warunkami promesy, udzielanej przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Udzielenie promesy poprzedzone jest udzieleniem promesy wstępnej, dzięki której JST/związek JST może rozpocząć, w terminie 6 miesięcy od dnia udostępnienia promesy wstępnej, postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego mającego na celu wyłonienie wykonawcy bądź wykonawców inwestycji.
Bank Gospodarstwa Krajowego udziela promesy wstępnej oraz promesy na wniosek JST/związku JST złożony za pośrednictwem aplikacji do obsługi Programu. Promesa wstępna, jak również promesa udzielana jest w formie elektronicznej i jest dokumentem udostępnianym wnioskodawcy w aplikacji. Szczegółowe zasady przekazania dofinansowania z Programu określają przepisy uchwały oraz wydawane na podstawie uchwały regulaminy poszczególnych edycji Programu.
Z wyrazami szacunku
Jarosław Wenderlich
Podsekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów"
***
opr. nim, 31 grudnia 2021 r.